ستانداردی پێشکەوتووی کۆدکردن(AES) ئەلگۆریتمێکی کۆدکردنی هاوسەنگە. AES ستانداردی پیشەسازییە تا ئێستا چونکە ڕێگە بە کۆدکردنی 128 بیت و 192 بیت و 256 بیت دەدات. کۆدکردنی هاوسەنگ خێرا دەبێت بە بەراورد بە کۆدکردنی ناهاوسەنگ و لە سیستەمەکانی وەک سیستەمی بنکەدراوەدا بەکاردەهێنرێت. ئەمانەی خوارەوە ئامرازێکی ئۆنلاینە بۆ ئەنجامدانی کۆدکردنی AES و کۆدکردنەوەی هەر دەقێکی سادە یان وشەی نهێنی.
ئامرازەکە چەندین شێوازی کۆدکردن و کۆدکردنەوە دابین دەکات وەک... دۆخی ECB، CBC، CTR، CFB و GCM. GCM لە دۆخی CBC بە پارێزراوتر دادەنرێت و بە شێوەیەکی بەرفراوان بەهۆی کاراییەکەیەوە وەرگیراوە.
بۆ زانیاری زیاتر لەسەر کۆدکردنی AES، سەردانی... ئەم ڕوونکردنەوە لەسەر AES Encryption. لە خوارەوە فۆڕمی وەرگرتنی زانیارییەکانی ناوەوە بۆ کۆدکردن و کۆدکردنەوە.
هەر بەهایەکی کلیلی نهێنی کە تۆ دایدەنێیت، یان ئێمە دروستی دەکەین لەم ماڵپەڕەدا هەڵناگیرێت، ئەم ئامرازە لە ڕێگەی URL ی HTTPS دابین دەکرێت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە هەر کلیلێکی نهێنی ناتوانرێت بدزرێت.
تایبەتمەندییە سەرەکییەکان
- سیمیتری ئەلگۆریتم کلیل: هەمان کلیل بۆ هەردوو کۆدکردن و کۆدکردنەوە بەکاردێت.
- سیفەری بلۆک: AES لەسەر بلۆکی داتا قەبارە جێگیرەکان کاردەکات. قەبارەی بلۆکی ستاندارد ١٢٨ بیتە.
- درێژی کلیلەکان: AES پشتگیری لە درێژی کلیلی 128 و 192 و 256 بیت دەکات. تا کلیلەکە درێژتر بێت، کۆدکردنەکە بەهێزتر دەبێت.
- ئاسایش: AES بە زۆر پارێزراو دادەنرێت و بە شێوەیەکی بەرفراوان لە پرۆتۆکۆڵ و بەرنامەی ئەمنی جۆراوجۆردا بەکاردەهێنرێت.
مەرج و زاراوەی کۆدکردنی AES
بۆ کۆدکردن دەتوانیت یان ئەو دەقە سادەیە یان وشەی نهێنییە دابنێیت کە دەتەوێت کۆدی بکەیت. ئێستا دۆخی block cipher ی کۆدکردن هەڵبژێرە.
شێوازە جیاوازەکانی پشتگیریکراوی کۆدکردنی AES
AES چەندین شێوازی کۆدکردن پێشکەش دەکات وەک ECB، CBC، CTR، OFB، CFB و دۆخی GCM.
-
ECB(Electronic Code Book) سادەترین شێوازی کۆدکردنە و پێویستی بە IV نییە بۆ کۆدکردن. دەقی سادەی هاتوو دابەش دەکرێت بەسەر بلۆکەکاندا و هەر بلۆکێک بەو کلیلەی کە دابین کراوە کۆد دەکرێت و لێرەوە بلۆکی دەقی سادەی هاوشێوە کۆد دەکرێن بۆ بلۆکی دەقی کۆدی هاوشێوە.
-
دۆخی CBC(Cipher Block Chaining) زۆر پێشنیار دەکرێت، و فۆرمێکی پێشکەوتووی کۆدکردنی بلۆک سیفەرە. پێویستی بە IV هەیە بۆ ئەوەی هەر پەیامێک تایبەت بێت بەو مانایەی کە بلۆکە دەقی سادە هاوشێوەکان کۆد دەکرێن بۆ بلۆکی دەقی سیفەری جیاواز. لێرەوە، کۆدکردنی بەهێزتر دابین دەکات بە بەراورد بە دۆخی ECB، بەڵام کەمێک خاوترە بە بەراورد بە دۆخی ECB. ئەگەر هیچ IVیەک نەخرێتە ژوورەوە ئەوا پێشوەختە لێرەدا بۆ دۆخی CBC بەکاردەهێنرێت و ئەوەش بە پێشوەختە بۆ بایتێکی بنەمای سفر [16].
-
CTR(Counter) دۆخی CTR (CM) بە دۆخی ژمێرەری ژمارە تەواوەکان (ICM) و دۆخی ژمێرەری ژمارە تەواوەکانی بەشکراو (SIC) ناسراوە. Counter-mode سیفەری بلۆک دەکاتە سیفەری سترێم. دۆخی CTR تایبەتمەندی هاوشێوەی OFB هەیە، بەڵام ڕێگە بە تایبەتمەندی دەستگەیشتن بە هەڕەمەکی دەدات لە کاتی کۆدکردنەوەدا. دۆخی CTR بە باشی گونجاوە بۆ کارکردن لەسەر ئامێری فرە پرۆسێسەر، کە دەتوانرێت بلۆکەکان بە شێوەیەکی هاوتەریب کۆد بکرێت.
-
GCM(Galois/دۆخی ژمێریار) شێوازێکی کارکردنی سیفەری بلۆکی کلیلی هاوسەنگە کە هاشی گشتگیر بەکاردەهێنێت بۆ دابینکردنی کۆدکردنی ڕەسەن. GCM بە پارێزراوتر دادەنرێت لە دۆخی CBC چونکە پشکنینی ڕەسەنایەتی و یەکپارچەیی ناوەکی هەیە و بە شێوەیەکی بەرفراوان بۆ کاراییەکەی بەکاردەهێنرێت.
پادکردن
بۆ شێوازەکانی AES CBC و ECB، پادکردنەکە دەتوانێت PKCS5PADDING و NoPadding بێت. لەگەڵ PKCS5Padding، ڕستەیەکی 16 بایتی دەرچوونێکی 32 بایت بەرهەم دەهێنێت (چەندی داهاتووی 16).
AES GCM PKCS5Padding هاوواتای NoPadding ە چونکە GCM دۆخێکی ستریمینگە کە پێویستی بە پادکردن نییە. دەقی کۆد لە GCM تەنها بەقەد دەقی سادە درێژە. لێرەوە، nopadding بە شێوازی پێشوەختە هەڵبژێردراوە.
قەبارەی کلیلی AES
ئەلگۆریتمەکەی AES قەبارەی بلۆکی ١٢٨ بیتی هەیە، بەبێ گوێدانە ئەوەی درێژی کلیلەکەت ٢٥٦، ١٩٢ یان ١٢٨ بیتە. کاتێک کە دۆخی کۆدێکی هاوسەنگ پێویستی بە IV هەیە، درێژی IV دەبێت یەکسان بێت بە قەبارەی بلۆکی کۆدەکە. لێرەوە دەبێت هەمیشە IV ی ١٢٨ بیت (١٦ بایت) لەگەڵ AES بەکاربهێنیت.
کلیلی نهێنی AES
AES 128 بیت و 192 بیت و 256 بیت قەبارەی کلیلی نهێنی بۆ کۆدکردن دابین دەکات. ئەگەر 128 بیت بۆ کۆدکردن هەڵدەبژێریت، ئەوا کلیلی نهێنی دەبێت درێژی 16 بیت و 24 و 32 بیت بۆ 192 و 256 بیت قەبارەی کلیلەکە بە ڕێککەوت. بۆ نموونە ئەگەر قەبارەی کلیلەکە 128 بێت، ئەوا کلیلێکی نهێنی دروست دەبێت 16 پیت بێت واتە 16*8=128 بیت